Strona główna – Polska broń pancerna » tankietki » galeria – Artyleria – Steel Panthers – ostatnie zmiany
© Michał Derela & Zbyszek Cheda, 2007-2019	Aktualizacja: 25. 11. 2019

TKS gallery walkaround - English version

Polskie tankietki TK-3 i TKS

Galeria TKS

Część I: Historia powstania, produkcja i rozwój --- Część II: Malowanie, opis techniczny, dane i modele

Część III: Użycie tankietek i galeria --- Część IV: Tankietki z działkami 20mm --- Działa samobieżne

Część V: Eksperymentalne tankietki --- Część VI: Zagraniczna służba --- Część VII: Sprzęt towarzyszący --- Galeria TKS

TKS [fot. Michał Derela]

Galeria zdjęć tankietki TKS ze zbiorów Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Ten egzemplarz TKS został wywieziony przez Niemców podczas II wojny światowej do Norwegii, gdzie pełnił służbę w składzie wojsk okupacyjnych. Po wojnie znalazł się w stanie niekompletnym (podwozie i część blach nadbudówki) w zbiorach szwedzkiego muzeum w Axvall. Został następnie przekazany w listopadzie 2003 Muzeum Wojska Polskiego, po czym odrestaurowany z użyciem odnajdywanych oryginalnych elementów pochodzących z różnych pojazdów i częściowo elementów zrekonstruowanych. Tankietka jest w standardowym kamuflażu używanym przez polskie pojazdy od 1936 do września 1939, z układem plam wskazanym jako przykładowy w instrukcji malowania (ukazującej jednak tylko lewy bok i przód).

Zdjęcia z MSPO 2005

Zdjęcia z pierwszej prezentacji publicznej odrestaurowanej tankietki na Międzynarodowym Salonie Przemysłu Obronnego w Kielcach we wrześniu 2005. Autor: Michał Derela.






Tankietka podczas tej prezentacji miała kompletny karabin maszynowy 7,92mm wz.25 Hotchkiss, z tłumikiem płomienia, wypożyczony od prywatnego kolekcjonera.

Zdjęcia z MWP

Zdjęcia z prezentacji tankietki na dziedzińcu Muzeum Wojska Polskiego w 2005. Autor: Zbyszek Cheda.






Po lewej: widoczny uchwyt przeciwlotniczy dla karabinu maszynowego z boku kadłuba. Przepisowe wyposażenie przewożone na zewnątrz stanowiły łopata i łom.



Widok na osłonę peryskopu Gundlacha w oryginalnej górnej płycie. W otworach w pancerzu górnym po obu stronach peryskopu znajdowały się tulejki (brakujące) do wystawiania z wewnątrz pojazdu trójkątnych rozkładanych chorągiewek sygnalizacyjnych systemu Słupskiego. Płyty pancerne w polskich pojazdach były przykręcane do szkieletu za pomocą charakterystycznych śrub ze stożkowymi łbami. Włazy mają skórzane paski do chwytania z zewnątrz. Widoczne polskie hełmy czołgowe, powstałe przez przeróbkę hełmów francuskich piechoty (Adriana) z okresu I wojny światowej.

Po lewej: widok od tyłu na górną płytę. Widoczna tulejka dla tylnej chorągiewki sygnalizacyjnej. Z lewej strony stanowisko kierowcy, z otwieranym lukiem obserwacyjnym. Brak jest wkładki peryskopowej za szczeliną obserwacyjną, oraz kierownicy. Po prawej: widok na tylną płytę i kratkę wylotową powietrza chłodzącego nad chłodnicą, z tylnym okienkiem.



Widoczny m.in. uchwyt przeciwlotniczy karabinu maszynowego (po lewej) i szczegóły tłumika oraz mocowania koła zapasowego (po prawej).

Po lewej: widok dna od tyłu. Widoczna jest otwierana klapa dodatkowego wylotu powietrza chłodzącego oraz obejma korby rozruchowej. W dnie po lewej stronie widoczna jest dodatkowa klapa dla dopływu powietrza. Po prawej: widok dna od przodu.

Po lewej: koło napinające z mechanizmem regulacji napięcia. Po prawej: koło napędowe.



Po lewej: otwierana żaluzja wylotowa powietrza chłodzącego. Półokrągły otwór był wycięciem dla korby rozruchowej; w celu jej użycia żaluzja była podnoszona, a korba umieszczana w obejmie. Po prawej: boczne okienko kadłuba po stronie kierowcy. Okienka mogły być blokowane w jednej z trzech uchylonych pozycji.

Wnętrze

Wnętrze tankietki na zdjeciach z 2005 roku jest niekompletne: brakuje przede wszystkim silnika Polski Fiat 122 pomiędzy siedzeniami załogi, kolektora wydechowego, chłodnicy wody za siedzeniem kierowcy, przyrządów kierowania (kierownicy, tablicy rozdzielczej), oparć siedzeń oraz drobnych elementów wyposażenia.


Widok wnętrza od tyłu. Widoczna skrzynia biegów z obudową sprzęgła, oddzielająca stanowiska kierowcy po lewej i dowódcy/strzelca po prawej. Karabin maszynowy wz.25 jest niekompletny i pozbawiony też lunety celowniczej. Widoczny jest peryskop obserwacyjny dowódcy (zbliżony model powojennej produkcji). Po prawej stronie na dole są klatki na dwie skrzynki amunicyjne oraz okrągły uchwyt dla gaśnicy. Na półce nadgąsienicowej znajduje się z przodu klatka na jedną skrzynkę amunicyjną, a z tyłu – na dwie (zobacz też schemat). Podłokietnik wykonany jest z drewna obitego brezentem. Klatki na dwie dalsze skrzynki są przed nogami strzelca na dole, a na ich wierzchu znajduje się podstawka do przypięcia blaszanki na olej silnikowy. W rogu, między dolnymi klatkami na amunicję, jest klatka na skrzynkę z 2,5 kg materiałów wybuchowych. Przed stanowiskiem kierowcy jest kolumna kierownicy, połączona cięgłami z drążkami hamulców, widocznymi z przodu nad mechanizmem różnicowym i półosiami napędowymi (według instrukcji, przed siedzeniem kierowcy powinna być drewniana podłoga, osłaniająca cięgła kierownicze). Na prawo od kolumny kierownicy jest pedał hamulca, a dalej gazu (w formie zbliżonej do korby). Nad skrzynią biegów widoczny jest drążek zmiany biegów (bez gałki) i po lewej dźwigienka ręcznej regulacji gazu. Po lewej stronie kierownicy jest pedał sprzęgła (zdjęcie poniżej).

Po lewej: widok przez właz górny od tyłu. Widoczna m.in. płyta przed kierowcą oraz skrzynia biegów. Brak jest wkładki peryskopowej za szczeliną obserwacyjną. Siedzenie strzelca mogło być przesuwane w pewnym zakresie; przed nim znajduje się zakrywany otwór do usuwania zanieczyszczeń. Po prawej: widok przez właz górny do tyłu. Widoczna poprzeczna belka na podłodze, na której mocowane były na zewnątrz ramy zawieszenia. Siedzenie kierowcy pozbawione jest oparcia. Na półce za kierowcą powinna być skrzynka narzędziowa. Z powodu braku chłodnicy, widoczna jest w prawym dolnym rogu kratka dodatkowego wylotu powietrza chłodzącego w tylnej dolnej płycie, zakryta od zewnątrz klapą.

Widok przez właz górny w stronę prawego tylnego rogu. Widoczny przede wszystkim zbiornik paliwa i stelaż na 8 skrzynek amunicyjnych za siedzeniem dowódcy, do którego było przymocowane oparcie dla dowódcy. Na półce bocznej były stelaże na jedną skrzynkę (z przodu) i dwie skrzynki (z tyłu). Szesnasta skrzynka amunicyjna była podwieszona do broni w specjalnym koszu. Widoczny jest też wałek ze sprzęgłem ręcznego rozruchu silnika, do którego dołączana była korba. Pomiędzy górnymi lukami obserwacyjnymi powinno być wyprowadzenie kolektora spalin.

Zdjęcia z MSPO 2016

Zdjęcia tankietki wystawionej na Międzynarodowym Salonie Przemysłu Obronnego w Kielcach we wrześniu 2016. Autor: Michał Derela.


Po prawej: widok od prawej strony, na miejsce strzelca. Widoczny silnik, który nie posiadał z tej strony osłony. Po lewej w głębi prądnica. Część osprzętu silnika po prawej może być współczesna.

Widok od góry na miejsce kierowcy. Widoczna kierownica i tablica rozdzielcza. Z uwagi na bliskość siedzenia i wyprowadzenie na lewo kolektora wydechowego, silnik ma od strony kierowcy osłonę blaszaną wyłożoną azbestem. Na górze osłona kopułki rozdzielacza zapłonu. Przed silnikiem filtr powietrza (nie wiemy, na ile oryginalny?).

Widok z góry od strony siedzenia kierowcy. Tankietka posiada już chłodnicę oraz przewód spalin od silnika, osłonięty nową osłoną. Jako oparcia siedzeń służą prowizorycznie paski (oparcia powinny dodatkowo posiadać poduszki z wojłoku pokryte brezentem).

Aktualizacje:

2019. 11. 25 - zmodernizowana, dodane zdjęcia i opisy
2007. 06. 01 - początek strony

Strona główna – Polska broń pancerna – Artyleria – Steel Panthers – Linki